Oorspronkelijk had je melk-vee-boeren die op hun boerderij, na het melken van hun koeien, met een deel van de melkopbrengst zelf kazen maakte. Dat leverde een vette boerenkaas op die qua samenstelling (let op: ik zeg hier niet ‘van kwaliteit’), die qua samenstelling en dus qua smaak mee ging met de seizoenen. Wat logisch is want de melk is in de zomer veel vetter dan in de winter en melk van vers gras etende koeien levert een andere smaak op dan hooi of kuilvoer etende koeien. De kwaliteit van de kazen was op die boerderij constant, zomer of winter, er werden altijd kwalitatief hoogstaande kazen gemaakt.
Omdat het voor de consument lastig was om elke week bij de boer langs te gaan voor een stukje kaas, werdt er ook kaas aangeboden door de plaatselijke kruideniers. Dat zijn kleine winkeltjes van eigenaren die voor jou uit de omgeving van het dorp of stad de beste waren verzamelde om daar zijn winkel mee te verrijken. Om die klant te voor zich te winnen, die eerst altijd zelf bij die ene boer z’n kaas ging halen omdat ie daar het lekkerst was, moest de kruidenier er alles aan doen om juist die lekkerste spulletjes in zijn winkel te krijgen. De consument wist immers donders goed hoe zo’n kaas moest smaken. De kruidenier had maximaal 3 soorten kaas; jong, belegen en oud. Die kaas had een prijs, de kaasprijs, een prijs die door de vakman, de boer, bepaald werdt en waar de kruidenier een klein percentage bovenop zette.
De gemiddelde consument van tegenwoordig is niet deskundig meer als het bijvoorbeeld over kazen gaat. Weet u hoe een goede kaas moet smaken? Weet u het ambachtelijke verschil er tussenuit te halen? Waarschijnlijk niet. Dus daar begint eigenlijk het probleem want zodra wij een industrieel slap kaasje niet meer kunnen onderscheiden van ambachtelijk vakmansschap dan kan de winkel u zomaar bedotten, zonder dat u er erg in heeft. Tel daar bij op dat de winkel op dat indusriële stopverf kaasje zomaar het woordje ‘ambachtelijk’ mag zetten, omdat dat niet beschermd is, en u zult geheidt trots de winkel uitlopen met stopverf. En de winkels van nu – supermarkten heten ze – hebben zelfs ook nog iets nieuws bedacht, ze laten u zelf het product uit de schappen pakken. Dus in plaats dat u vraagt “Kruidenier, doe mij 300 gram van uw lekkerste belegen kaas” grijpt u zelf naar ‘n voorverpakte stukje stopverf met het ‘lekkerste fotootje’ erop en waarop het woordje ‘ambachtelijk’ staat vermeld. Slim bedacht van die jongens. Gevoelsmatig weet u ‘ambachtelijk’ is goed, dat heeft uw oma’s oma u verteld, dus is het – tesamen met de goedkoopste prijs – voor u de juiste keuze.
Stel de kaas die u heeft gekozen is “belegen Goudse kaas”. In ’t ovaaltje, ’t europees keurstempeltje, staat NL vermeld, logisch want Gouda ligt in Nederland. Helaas, “Goudse” is in kaasland geen locatie aanduiding, sterker nog, in Gouda worden nul kazen meer gefabriceerd. Goudse kaas kan uit heel Nederland komen leert ons de KVW want “Goudse” is, min of meer, een type aanduiding, verder niks. Die naam is niet beschermd dus iedereen mag ermee doen wat ie wil. Maargoed, blijft over dat u denkt ’n lekker stukje Nederlandse kaas gekocht te hebben. Helaas, Goudse kaas wordt over de hele wereld gemaakt want dat is een befaamde term om kaas te kwalificeren en dat verkoopt natuurlijk lekker. En omdat de Nederlander nu eenmaal duur betaald moet worden is de kaas uit het buitenland goedkoper. De kans dat uw supermarktkaasje met Goudse erop uit Nederland komt is nul. Want u wilt voor 300 gram kaas slechts € 0,45 euro betalen – zo zegt de supermarktmanager. Dat is natuurlijk niet zo maar dat moet u natuurlijk wel denken. Anders moeten ze vertellen dat hun concurrent ’n straat verderop een echt eerlijk stukje Goudse kaas 10 jaar geleden voor € 6,95 in het schap had liggen, dat zij er een maand later toen € 5,95 op gingen zetten om er toch maar even onder te duiken, een jaar later was de Goudse kaas € 4,48 bij de concurrent grutter, ze hadden werkelijk alles eruit geknepen. En dan moeten ze u vertellen dat ze daar toch nog onder moesten want anders konden ze hun tent sluiten en dus kochten ze een “Goudse” gelabelde kaas uit Polen en konden ze er € 3,25 op zetten en gelukkig weer winst maken. Etcetera etcetera.
Dat je dus ondertussen geen eerlijk stukje Nederlandse Goudse kaas meer kunt kopen in de supermarkt is natuurlijk bijzaak. En als je het de supermarktmanager vraagt zegt hij natuurlijk ” ja, maar dit is wat de klant wil”. Larie! Het is wat die manager wil! Ik wil ’n eerlijke keuze, dat is wat ik wil. Ik wil niet met een pakje kaas met Goudse erop de deur uit lopen en denken dat ik ’n mooi Nederlands kwaliteitsproduct heb gekocht terwijl het stopverf uit God-weet-waar is. Leg dan eerlijke kaas met een eerlijke prijs in het schap en leg daarnaast een goedkopere keuze neer waarop ook duidelijk staat dat het hier een budget-product betreft.
“En hoe zit dat dan met die europeese keurstempel waar NL op staat?” Nou, met die NL wordt bedoeld dat die Poolse kaas die als 1 grote ronde kaas naar Nederland is gehaald, in Nederland in stukjes is verdeeld en daarom mag de verpakker ‘NL’ op het pakje zetten. Dus het overslagbedrijf is bepalend, zo hebben we dat met elkaar afgesproken. Het moet niet gekker worden…
Als we nou gewoon er eens vanuit gaan dat bepaalde artikelen een vaste waarde vertegenwoordigen en als je een product voor de helft van dat geld kunt kopen dat je dan instinctief weet dat er dus mee geknoeid is of dat ze de fabrikant (de boer) het mes op de keel hebben gezet. Laat het úw keus zijn en niet die van een-of-andere manager die alleen voor geld heeft gestudeerd.
Laat een reactie achter